«Ο θεός έδωσε πολλά στον άνθρωπο, μα ο άνθρωπος ήθελε κάτι απ’ τον άνθρωπο»
Αντόνιο Πόρτσια, Φωνές, μετ. Ε. Χ .Γονατάς
Η ομάδα bijoux de kant παρουσιάζει στη σκηνή της Φρυνίχου του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν το νέο έργο του Άκη Δήμου «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα», εμπνευσμένο από την εμβληματική νουβέλα του Ιωάννη Κονδυλάκη «Πρώτη Αγάπη» (1919).
Μια παράσταση που σηματοδοτεί την πρώτη συνεργασία της Τάνιας Τσανακλίδου με την bijoux de kant και την επιστροφή της στο Θέατρο Τέχνης ύστερα από 40 χρόνια.
Λίγα λόγια για την παράσταση
Ένα αγόρι μεγαλώνει σ’ ένα ορεινό χωριό της Κρήτης, καθώς ο 19ος αιώνας τελειώνει. Ψηλά στο βουνό, μα με το βλέμμα στραμμένο στη θάλασσα, αναμετριέται με την αποκάλυψη των επιθυμιών του. Διχάζεται, ταλαντεύεται, τρομάζει, αντιστέκεται και ενδίδει ακολουθώντας το εκκρεμές της καρδιάς και τις γραμμές του ιδρώτα στην παλάμη του.
Ανατριχιάζοντας και τρέμοντας, μετρώντας μυστικά και φιλιά, τάζοντας όλα του τα χάδια στις ενοχές του για να σωπάσουν: έτσι πάει. Ο έξω κόσμος υποχωρεί σιγά σιγά, για να κερδίσει ο άλλος κόσμος, ο κόσμος των θεών και των διαταγών τους, του λαχανιάσματος και των αναφιλητών, των ονείρων και των ματαιώσεών τους, της αμαρτίας και της εξιλέωσης, των αισθημάτων και των αισθήσεων.
Μια πάμφωτη Κόλαση χτίζεται με τα υλικά ενός χαμένου Παράδεισου – χώματα τα πιο πολλά, για μια στιγμή ανθισμένα, μετά άγονα. Ένας λαβύρινθος σαν κήπος κρεμαστός που αιωρείται πάνω από τ’ ανθρώπινα κι ένας Μινώταυρος που τα περιγελάει. Όπως και να την πεις, η ιστορία του Γιωργή σε περιγράφει.
Με όχημα την «Πρώτη Αγάπη» του Ιωάννη Κονδυλάκη και με στοίχημα την ποιητική διαχρονία της γλώσσας ως ακριβού και αναντικατάστατου αγωγού του αισθήματος, το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα» παρακολουθεί βήμα βήμα τη μεταμόρφωση ενός θαύματος σε εφιάλτη, το πάθος να τρέχει ξέφρενο μέχρι το χείλος της απόγνωσης και τον έρωτα να πέφτει σ’ έναν βαθύ γκρεμό για να βυθιστεί εκεί όπου κανένα πειρατικό δεν θα τον ψάξει.
Μια παραλλαγή σε μια εμβληματική νουβέλα της ελληνικής λογοτεχνίας και, ταυτόχρονα, μια συμφωνία για τέσσερα πρόσωπα ενορχηστρωμένη από το φάντασμα της αδύνατης Αγάπης. Ίσως γιατί «όποιος δε γεμίζει τον κόσμο του με φαντάσματα, μένει μονάχος». Και γιατί οι λυγμοί είναι η καλύτερη μουσική για τους άδοξους έρωτες.
«Ο Γιωργής βρέχεται από μια θάλασσα κι ανεβαίνει ένα βουνό για να στεγνώσει. Αυτή ήταν η εικόνα που καρφώθηκε στην καρδιά μου, διαβάζοντας την «Πρώτη αγάπη». Αυτήν την εικόνα ακολούθησε πιστά κι ο λόγος του Άκη Δήμου, που ανέλαβε να συνομιλήσει με τον Ιωάννη Κονδυλάκη, παραδίδοντας ένα νέο έργο, το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα». Η σκηνοθεσία ακολουθεί την υγρή γραμμή της επιθυμίας, το αδύναμο φωτάκι που μεταμορφώνεται μέρα με τη μέρα, λέξη τη λέξη σε μαύρο ήλιο. Σκηνοθετώ ακραία καιρικά φαινόμενα σ’ αυτή την παράσταση. Σκηνοθετώ απόκρημνα τοπία και επιθυμίες, ένα βήμα πριν τον γκρεμό. Γνώριμοι τόποι για την bijoux de kant που συχνάζει σε βυθούς και γυμνά βράχια», σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης, Γιάννης Σκουρλέτης.
Η bijoux de kant δημιουργήθηκε το Δεκέμβριο του 2010 από τον Εικαστικό Γιάννη Σκουρλέτη, τον Μουσικό – Συνθέτη Κώστα Δαλακούρα και τον Κοινωνιολόγο Άρη Ασπρούλη. Έκτοτε στην ομάδα έχουν προστεθεί η Σκηνοθέτης – Ηθοποιός Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, ο Επιμελητής – Εικαστικός Αλέξιος Παπαζαχαρίας, η Ποιήτρια Γλυκερία Μπασδέκη και ο Εικαστικός Κωνσταντίνος Σκουρλέτης.
Παρότι το θέατρο αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη δημιουργία της ομάδας, η bijoux de kant επιδιώκει να ξεπεράσει τους περιορισμούς που ορίζει η έννοια της θεατρικής ομάδας και να διαμορφώσει μια ερευνητική πλατφόρμα που φέρνει σε επαφή διαφορετικά πεδία, εντός και εκτός της σφαίρας της δημιουργικής έκφρασης. Το θέατρο και η performance, η σύγχρονη μουσική και τα νέα τεχνολογικά μέσα, η Ιστορία της Λογοτεχνίας και η Θεωρία της Τέχνης, το εικαστικό ιδίωμα και οι υποκριτικές τεχνικές είναι μερικά από τα στοιχεία, τα οποία η bijoux de kant επιχειρεί να συνδέσει έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα οικουμενικό και διαχρονικό αποτύπωμα, που απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινωνικό σώμα και ξεπερνά τα όρια της κυρίαρχης κουλτούρας, ενισχύοντας τη θέση της καλλιτεχνικής πράξης ως κριτική στάση.
Ο Άκης Δήμου γεννήθηκε στην Αμαλιάδα. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Στην ίδια Σχολή, ολοκλήρωσε στη συνέχεια το μεταπτυχιακό του, με αντικείμενο το Ποινικό Δίκαιο και την Εγκληματολογία. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο το 1995 με το μονόλογο «…και Ιουλιέττα».
Από τότε και μέχρι σήμερα έχουν ανέβει, σε κρατικές και ιδιωτικές σκηνές, 24 έργα του, 4 από τα οποία αποτελούν μεταγραφές μυθιστορημάτων των Αλέξανδρου Δουμά (Η κυρία με τις καμέλιες), Κωνσταντίνου Χρηστομάνου (Η κερένια κούκλα), Μαρίας Ιορδανίδου (Λωξάντρα) και Μένη Κουμανταρέα (Η κυρία Κούλα). To 2012, σε συνεργασία με το Γιώργο Κιμούλη, διασκεύασε το έργο των Theo Van Gogh και Theodor Holman Η συνέντευξη. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και πορτογαλικά και έχουν παρουσιαστεί στην Αγγλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Βέλγιο. Από το 2008 διδάσκει Δραματολογία στην Ανώτερη Δραματική Σχολή «Ανδρέας Βουτσινάς». Ζει στη Θεσσαλονίκη.
Ο Ιωάννης Κονδυλάκης γεννήθηκε στη Βιάννο της Κρήτης το 1861, αλλά η Κρητική Επανάσταση οδήγησε την οικογένειά του να εγκατασταθεί στον Πειραιά από το 1866 και για μια τριετία. Το δημοτικό σχολείο το τελείωσε στο χωριό του, ενώ τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στα Χανιά. Το 1877 εγκαταλείπει τα γυμνασιακά θρανία για να πάρει μέρος στις επαναστατικές κινήσεις της Μεγαλονήσου, ενώ το 1884 -σε ηλικία 23 ετών- αποφοίτησε από τη Βαρβάκειο Σχολή Αθηνών. Την ίδια χρονιά πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία με το διήγημα «Η Κρήσσα ορφανή» που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Εστία». Από το 1885 υπηρέτησε ως δάσκαλος στην Κρήτη, θέση την οποία γρήγορα εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Το 1889 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα. Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Άστυ, Σκριπ και Εστία, χρησιμοποιώντας πολλά ψευδώνυμα. Θεωρείται ο «Πατέρας του χρονογραφήματος». Για είκοσι χρόνια έγραφε το καθημερινό χρονογράφημα της εφημερίδας Εμπρός. Τα χρονογραφήματά του -συνολικά περισσότερα από 6.000- διακρίνονται για το κομψό προσωπικό ύφος τους, το χιούμορ και την οξύτητα της παρατήρησης.
Ως λογοτέχνης παρουσιάζεται αρχικά με ηθογραφικά διηγήματα, γραμμένα στην καθαρεύουσα. Ήταν ένας εκ των ιδρυτών και πρώτος πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ. Μετέφρασε Λουκιανό, Προυστ, Φλωμπέρ, Μπαλζάκ, Μπωντλαίρ και Μολιέρο. Η καθαρεύουσα του Κονδυλάκη ήταν διανθισμένη με το χιούμορ που πάντα τον συνόδευε και κάνει ακόμη και σήμερα ευχάριστη την ανάγνωση των έργων του. Με τα έργα του «Πατούχας» (1892) και «Πρώτη αγάπη» (1919), αναπτύσσει τις ψυχογραφικές και ψυχολογικές του ικανότητες, εισάγοντας στην ελληνική λογοτεχνία στοιχεία φροϋδικά, πολύ πριν ακόμη γίνει γνωστή η θεωρία του Φρόυντ στην Ελλάδα. Η «Πρώτη αγάπη» είναι το μόνο έργο του στη δημοτική γλώσσα.
