Ο όρος “Πλατωνικός Έρως“, όπως είναι γνωστό, μας παραπέμπει στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, όπου η μύστις Διοτίμα εξηγεί στον Σωκράτη την θέση του έρωτα μεταξύ δύο πόλων, π.χ. του καλού και του κακού, του πλούσιου και του φτωχού κ.λπ. Η συζήτηση αυτή, στην πραγματικότητα, δεν καταλήγει πουθενά, επέτρεψε, ωστόσο, στους νεοπλατωνιστές να αναπτύξουν την θεωρία για το “Είδος” ως το πρότυπο του συνόλου των σκέψεων, των εννοιών και των πραγμάτων και την άποψη ότι η ελλειπής αντανάκλασή τους, που ολοένα και βαθύτερα βυθίζεται στο τέλμα του υλικού κόσμου, υποφέρει και επιδιώκει να ενωθεί εκ νέου με το πλήρωμα του “Είδους”. Αυτός είναι ο “Πλατωνικός Έρως”.
Στη σειρά του Nikita Alexeev “Πλατωνικός Έρως”, η οποία παρουσιάζεται στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στη Μονή Λαζαριστών, το θέμα μοιάζει να είναι μια απεικόνιση αυτής της θεωρίας. Ανάμεσα στα ζεύγη σχεδίων που αναπαριστούν διάφορα αντικείμενα, τα οποία χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες (τα φυσικά: πέτρα, κοχύλι, κλαδί – τα γενικής χρήσεως: μαχαίρι, πηρούνι, κουτάλι – τα προσωπικά: οδοντόβουρτσα, πορτοφόλι, κλειδί) βρίσκεται αναρτημένο το υποτιθέμενο Είδος τους.
Υπάρχει όμως μια εννοιολογική υποκατάσταση. Ένα αντικείμενο από μόνο του (ακόμα κι αν αυτό παράγεται με βιομηχανικό τρόπο, όπως η οδοντόβουρτσα που δεν διαφέρει από τα εκατομμύρια των άλλων οδοντοβουρτσών) δεν μπορεί να αποτελέσει Είδος. Οι αναπαραστάσεις της οδοντόβουρτσας που υποτίθεται πως επιδιώκουν να συγχωνευθούν με την Πληρότητα είναι εσκεμμένα πιο ειδητικές από αυτήν την αγορασμένη στο σούπερ-μάρκετ οδοντόβουρτσα.
Κι επιπλέον, το “Είδος” κρέμεται από μια κλωστή. Κρέμεται μεταξύ του αριστερού και του δεξιού, μεταξύ του σημαίνοντος και σημαινόμενου, μεταξύ του μιμητικού και του εικονικού. Ωστόσο, τα φιλοσοφικά και θεολογικά επιχειρήματα δύσκολα θα οδηγήσουν σε κάτι σημαντικό. Είναι απλά, μάλλον, καλύτερο να κοιτάξουμε το αναρτημένο πραγματικό αντικείμενο και τις αναπαραστάσεις του.
Επιμέλεια: Μαρία Τσαντσάνογλου, Ιστορικός Τένχης-Διευθύντρια ΚΜΣΤ & Γιάννης Μπόλης, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελητής ΚΜΣΤ
Νικίτα Αλεξέγιεφ
Ο Νικίτα Αλεξέγιεφ είναι καλλιτέχνης και συγγραφέας και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της σύγχρονης ρωσικής εικαστικής σκηνής. Γεννήθηκε στη Μόσχα το 1953 όπου σήμερα ζει και εργάζεται. Σπούδασε στο Ινστιτούτο Γραφικών Τεχνών και από νεαρή ηλικία εντάχθηκε στον κύκλο των εννοιολογικών καλλιτεχνών της Μόσχας. Στη δεκαετία του 1970 και έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980 υπήρξε ενεργό μέλος της γνωστής ομάδας “Συλλογικές Δράσεις” που παρουσίαζε performance σε υπαίθριους χώρους και ένας από τους διοργανωτές του Αρχείου Νέας Τέχνης της Μόσχας (MANI). Ήταν ο ιδρυτής της “APTART”, μιας ανεπίσημης γκαλερί που λειτουργούσε στο διαμέρισμα του καλλιτέχνη στη Μόσχα, και η οποία φιλοξένησε τις πιο καινοτόμες καλλιτεχνικές δράσεις κατά τη διάρκεια των ετών 1982-1984. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 έπαιζε “προσομοίωση ροκ μουσικής” με το γκρουπ “Υψίπεδα της Κεντρικής Ρωσίας” (Srednerusskaia Vozvyshenost’). Έζησε στη Γαλλία από το 1987 έως το 1993. Έχει δημοσιεύσει άρθρα, δοκίμια και τα απομνημονεύματά του σε βιβλία, καθώς και στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Τα έργα του διαρθρώνεται σε σειρές, που αδιάλειπτα τονίζουν την σχέση ανάμεσα στον λόγο και την εικόνα ενώ λειτουργούν ως ένα διαρκές ημερολόγιο σκέψεων, πράξεων και συναισθημάτων.
Είναι η δεύτερη φορά που ο Νικίτα Αλεξέγιεφ παρουσιάζει τη δουλειά του στη Θεσσαλονίκη. Το 2007 συμμετείχε με performance στην 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης “Ετεροτοπίες“.
