Όταν η 81χρονη Μαριάν Ιλέν, μούσα και σύντροφος του Λέοναρντ Κοέν από τα χρόνια της αθωότητας και της Ύδρας βρισκόταν το καλοκαίρι του 2016, κλινήρης, στα τελευταία στάδια της μάχης της με τη λευχαιμία, παντοτινός φίλος και θαυμαστής της σοφίας και της ομορφιάς της Λέοναρντ της έστειλε μια συγκλονιστική επιστολή.
«Λοιπόν Μαριάν, έφτασε αυτή η στιγμή που είμαστε πια τόσο γέροι και τα σώματά μας καταρρέουν και νομίζω ότι θα σε ακολουθήσω πολύ σύντομα. Να ξέρεις ότι είμαι τόσο κοντά σου που αν τεντώσεις το χέρι σου, νομίζω ότι μπορείς να φτάσεις στο δικό μου. Και ξέρεις ότι πάντα σε αγαπούσα για την ομορφιά σου και για τη σοφία σου, αλλά δεν χρειάζεται να πω τίποτα περισσότερο γι’ αυτό, επειδή ξέρεις όλα αυτά. Αλλά τώρα, θέλω μόνο να σου ευχηθώ ένα πολύ καλό ταξίδι. Αντίο παλιά φίλη. Ατελείωτη αγάπη θα τα πούμε σύντομα στο τέλος του δρόμου». Η Μαριάν δύο ημέρες, αφού ο φίλος της της διάβασε το γράμμα έπεσε σε λήθαργο και ξεψύχησε.
Λίγους μήνες αργότερα, το Νοέμβριο του 2016, ο Λέοναρντ Κοέν πέρασε και αυτός στην άλλη πλευρά. Η ιστορία τους ξεκινά και σβήνει στην Ύδρα, στο μποέμικο νησί της δεκαετίας του ’50 και του ’60 που είχε διαλέξει ο Κοέν για να ζήσει και να γράφει την ποίησή του. Ο Κοέν είχε αφήσει το σκοτεινό καταθλιπτικό Λονδίνο για έναν τόπο ηλιόλουστο και για ένα μεγάλο έρωτα που ήρθε στο πρόσωπο της 22χρονης τότε Μαριάν.
«Δεν πίστευα ποτέ ότι σε αυτό το νησί θα συναντούσα τη γυναίκα με την οποία θα ζούσα τα επόμενα 10 χρόνια της ζωής μου», έλεγε ο ίδιος αργότερα.
Οι δυο τους συναντήθηκαν τυχαία στο νησί στις αρχές της δεκαετίας του ’60, όπου ο Λέοναρντ Κοέν είχε αγοράσει, τον Σεπτέμβριο του 1960, λίγο μετά τα 26α γενέθλιά του, έναντι 1.500 δολαρίων, ένα σπίτι το οποίο χρησιμοποιούσε ως καταφύγιο. Εκείνη βρισκόταν εκεί με τον σύζυγό της τον συγγραφέα Αξελ Γιένσεν και το νεογέννητο αγοράκι τους. Η σχέση τους παράπαιε, ο Άξελ έλειπε συχνά σε ταξίδια και είχε συνδεθεί ερωτικά με άλλες γυναίκες και η Μαριάν βρήκε στο πρόσωπο του νεαρού ποιητή τον άντρα που την αποθέωσε. Ο Κοέν λάτρευε την ομορφιά της παρόλο που η ίδια έλεγε πως «ποτέ δεν ένιωθα όμορφη. Γι΄αυτό και όταν μου το έλεγε ο Λέοναρντ, ξανά και ξανά, δεν τον πίστευα. Ούτε κι εκείνος όμως πίστευε ότι είναι όμορφος. Είχαμε και οι δύο τα προβλήματά μας…».
Στην Ύδρα έζησαν ο Λέοναρντ, η Μαριάν και ο μικρός γιος της Άξελ σαν οικογένεια σχεδόν για μια δεκαετία. Ταξίδευαν συχνά, από την Ύδρα μέχρι τη Νορβηγία και τον Καναδά. Το τραγούδι So long Marianne, που κυκλοφόρησε το 1967 με το δίσκο Songs of Leonard Cohen, ήταν αφιερωμένο σε εκείνη. Στο δίσκο του Songs of a room, πάλι, του 1969, η Μαριάν κοσμούσε το οπισθόφυλλο καθισμένη στο γραφείο του αγαπημένου της, στο σπίτι του στην Ύδρα, να χαμογελά μπροστά στη γραφομηχανή του. Σε αυτόν τον δίσκο βρισκόταν το αγαπημένο τραγούδι της, το Bird on the Wire, που ήταν αφιερωμένο σε εκείνη.
Το τραγούδι που μας τη φέρνει πάντα στο μυαλό είναι το So Long Marianne ένα τραγούδι, τελικά, αποχαιρετισμού:
«Όταν το έγραφα, δεν καταλάβαινα ότι με εκείνο το τραγούδι την αποχαιρετούσα. Αυτό έκανα όμως. Δεν θυμάμαι πώς χωρίσαμε. Οι περίοδοι που ζούσαμε χωριστά γίνονταν ολοένα και μεγαλύτερες και έπειτα, με κάποιον τρόπο, όλο αυτό κατέρρευσε», έλεγε αργότερα ο Κοέν.
Τον έρωτά τους περιέγραψε η Κάρι Χεστχάμαρ σε ένα συναρπαστικό βιβλίο με τίτλο So Long, Marianne, Μαριάνε Ιλέν-Λέναρντ Κοέν: μια ιστορία έρωτα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός και τώρα έφτασε η στιγμή που αυτός ο θρυλικός έρωτας, ένα έρωτας σε χρόνια ελευθερίας και αντισυμβατικότητας έγινε ντοκιμαντέρ που αφού προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Σάντανς μόλις πριν ώρες και συμπαρέσυρε το κοινό στην ερωτική τους ιστορία, θα ανοίξει το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης την Παρασκευή 1η Μαρτίου στο Ολύμπιον. Το ντοκιμαντέρ του Νικ Μπρούμφιλντ Marianne & Leonard: Words of Love περιγράφει αυτό το ταξίδι έμπνευσης και έρωτα με μοναδικό τρόπο.
Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Νικ Μπρούμφιλντ έχει προσκληθεί από το Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει μια ιστορία που νιώθει πολύ προσωπική. Άλλωστε έτρεφε για τη Μαριάν Ιλέν βαθιά αγάπη ο ίδιος. Την γνώριζε από το 1968 όταν βρέθηκε στην Ύδρα ως νεαρός φωτογράφος. Έγινε φίλος της, αλλά και εραστής της. Μοιάζει μοιραίο να κάνει τώρα αυτό το ντοκιμαντέρ για την πρώτη του αγάπη.
