Με βασικό άξονα τη Μεσόγειο, διαρθρώνονται το κεντρικό και το παράλληλο πρόγραμμα της φετινής 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, που θα πραγματοποιηθεί στην πόλη από τις 23 Ιουνίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου και αποτελεί την καταληκτική διοργάνωση του τριμερούς προγράμματος υπό τον γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις-Make it New», που ξεκίνησε το 2011. Τη γενική διεύθυνση της 5ης Μπιενάλε έχει η Κατερίνα Κοσκινά, πρώην πρόεδρος του ΚΜΣΤ, ιστορικός τέχνης και επιµελήτρια εκθέσεων.
Ακολουθεί το αναλυτικό πρόγραμμα της Μπιενάλε:
– Κεντρική έκθεση
Between the Pessimism of the Intellect and the Optimism of the Will / Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης
Η κεντρική έκθεση «Between the Pessimism of the Intellect and the Optimism of the Will / Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης», τίτλος που ανήκει στην επιµελήτρια Κατερίνα Γρέγου, εµπνευσµένος από έναν αφορισµό του Antonio Gramsci, θα φιλοξενηθεί και φέτος στον ιδιαίτερο χώρο του Περιπτέρου 6, εντός ΔΕΘ. 44 καλλιτέχνες και μία καλλιτεχνική κολεκτίβα από 25 χώρες, με ήδη υπάρχοντα έργα αλλά και εξολοκλήρου νέες παραγωγές, θα προσεγγίσουν το θέμα της έκθεσης, κάνοντας πιο επίκαιρο από ποτέ.
Διάρκεια: 23 Ιουνίου – 30 Σεπτεμβρίου
– Εκθέσεις Μουσείων
«Δώρα της γης, με αντοχή στον χρόνο»
H έκθεση έχει θέμα τη διαχρονικότητα της ελληνικής βιοποικιλότητας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η σχέση του ανθρώπου με τη φύση στον ελληνικό χώρο παρουσιάζεται μέσα από τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα και τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της ηπειρωτικής και της αιγαιακής Ελλάδας, όπως αυτά φωτίζονται από τα ιστορικά παραδείγματα της αρχαίας Μακεδονίας και της προϊστορικής Θήρας, για να καταλήξει στις σύγχρονες επιστημονικές έρευνες για την ελληνική βιοποικιλότητα και τις προοπτικές της.
Επιμέλεια: Παναγιώτης Κουρνιάκος, Χριστίνα Τσαγκάλια
Διάρκεια: 18 Μαίου – 30 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ
«Ο Καζιμίρ Μαλέβιτς και οι μαθητές του. 100 χρόνια από το Μαύρο Τετράγωνο. Έργα της Ρωσικής Πρωτοπορίας από τη Συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ»
Με αφορμή τα 100 χρόνια από την δημιουργία του «Μαύρου Τετραγώνου», του πιο εμβληματικού έργου της ρωσικής πρωτοπορίας, και την εμφάνιση του κινήματος του σουπρεματισμού, το ΚΜΣΤ παρουσιάζει έργα και αρχειακό υλικό από τη συλλογή Κωστάκη που αναφέρονται στην ιστορική «Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση 0,10», στο κίνημα του σουπρεματισμού, στους συνοδοιπόρους του Καζιμίρ Μαλέβιτς καθώς και στον εκπαιδευτικό ρόλο του καλλιτέχνη.
Επιμέλεια: Μαρία Τσαντσάνογλου, Ιστορικός Τέχνης-Διευθύντρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Διάρκεια: 19 Μαίου – 10 Οκτωβρίου
Χώρος: Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
«Ταυτο-ετερό-τητα»
Έκθεση με θέμα τη διερεύνηση του φύλου και του ζητήματος του έμφυλου αυτοπροσδιορισμού.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Lynda Benglis (USA), Ursula Biemann (CH), Pauline Boudry & Renate Lorenz (CH-DE / DE), Marianne Darlen Solhaugstrand (NO), Yevgeniy Fiks (RU / USA), Κωστής Φωκάς (GR / UK), Hector de Gregorio (UK), Igor Grubic (HR), David Hockney (UK), Deborah Kelly & Tina Fiveash (AU), Majida Khattari (MA/FR), Carlos Motta (CO / USA), Slava Mogutin (RU/USA), Νατάσσα Παπαδοπούλου (GR), Αντώνης Πρωτοπάτσης (GR), Wolfgang Tillmans (DE/UK), Boryana Rossa – Oleg Mavromatti (BG / USA-RU), Milica Tomic (RS)
Επιμέλεια: Θοδωρής Μάρκογλου, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελητής Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Συραγώ Τσιάρα, Ιστορικός Τέχνης-Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης
Διάρκεια έκθεσης: 17 Ιουνίου- 31 Ιουλίου
Χώρος: Δημαρχείο Θεσσαλονίκης
Στην έκθεση «Ταυτο-ετερό-τητα» εντάσσονται οι εξής δύο δράσεις:
– «Ταυτο-ετερό-τητα / But still in one piece»
Έκθεση στο πλαίσιο ανοιχτής διεθνούς πρόσκλησης του Πεδίου Δράσης Κόδρα.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Κατερίνα Αθανασοπούλου (GR), Μαριλένα Αλιγιζάκη (GR), Αγγελική Αυγητίδου (GR), Chiara Bertin (IT), Εύα Βέη Γερομιχάλου (GR), Μαρίνα Γκενάντιεβα (GR), Fred Koenig (GR), George Petrou (CY), Trix Rosen (USA), Κέλλυ Σκουλαριώτη (GR), Manuel Vason (IT)
Επιμέλεια: Δημήτρης Μιχάλαρος, Διευθυντής ΠΔΚ, Ανθή Αργυρίου – Παναγής Κουτσοκώστας, Επιμελητές ΠΔΚ
– «Ταυτο-ετερό-τητα. Η προβληματική του φύλου στη σύγχρονη τέχνη»
Συμπόσιο που αντλεί βασικές αναφορές από τις πολιτικές αναπαράστασης του φύλου στην τέχνη και τη σύγχρονη θεωρητική – ακτιβιστική εμπειρία.
Εισηγητές: Μαρίνα Γαλανού, Κώστας Γιαννακόπουλος, David Getsy, Δημήτρης Μιχάλαρος, Slava Mogutin, Boryana Rossa, Jules Rosskam, Συραγώ Τσιάρα, Yevgeniy Fiks.
Διάρκεια: Πέμπτη 18 Ιουνίου από τις 16:00 έως τις 21:00
Χώρος: Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων, Δημαρχείο Θεσσαλονίκης
«HEL(L)AS! Everywhere! HEL(L)AS! Παντού!»
Έκθεση έργων του εικαστικού Κωνσταντίνου Ξενάκη, σε «σιωπηλό διάλογο» με τις αρχαιότητες που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Μουσειολογική επιμέλεια: Ευαγγελία Τσαγκαράκη, Αρχαιολόγος-Προϊσταμένη Τμήματος Συλλογών Μεταλλοτεχνίας, Λίθινων και Μικροτεχνίας ΑΜΘ, Στυλιάνα Γκαλινίκη, Αρχαιολόγος ΑΜΘ
Γενικός Συντονισμός: Πολυξένη Αδάμ–Βελένη, Αρχαιολόγος-Θεατρολόγος, Διευθύντρια Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης
Διάρκεια: 23 Ιουνίου – 30 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
«Ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από το Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Πολιτισμού του Θ. Κορρέ (Α.Π.Θ.)»
Η φωτογραφική αυτή έκθεση (και περιοδεύουσα) έχει ως στόχο να προβάλει στο ευρύ κοινό μια σειρά από περισσότερο ή λιγότερο γνωστούς τόπους (αρχαιολογικούς χώρους, οικισμούς, τοπία κ. ά.) με έντονη την παρουσία των Ελλήνων διαχρονικά και κοινό χαρακτηριστικό τη θέση τους κατά μήκος της παράλιας ζώνης της Ανατολικής Μεσογείου (Μ. Ασία, Ιορδανία, Χερσόνησος Σινά, Αίγυπτος).
Χώρος: Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, πτέρυγα περιοδικών εκθέσεων Κυριάκος Κρόκος
Επιμέλεια Έκθεσης: Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, Αρχαιολόγος -Διευθύντρια Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού
Επιστημονικός Σύμβουλος: Θεόδωρος Κορρές, Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.
Διάρκεια: 23 Ιουνίου – 13 Σεπτεμβρίου
«Σχετικές Κινήσεις. Ευαγγελία Κρανιώτη – Julien Prévieux»
Η έκθεση διερευνά το ζωντανό στοιχείο της παράδοσης και την μετεξέλιξή του σε σύγχρονη τέχνη. Με διακριτές προσεγγίσεις τα έργα των Ε. Κρανιώτη (GR) και J. Prévieux (FR) αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις και την πραγματικότητα της σύγχρονης εποχής με πολύ σύγχρονα μέσα, χωρίς ωστόσο να απεμπολούν την παράδοση της Μεσογείου, αποκτώντας έτσι μια ιδιαίτερη συγκινησιακή φόρτιση και δυναμική.
Επιμέλεια: Κατερίνα Κοσκινά, Ιστορικός Τέχνης-Διευθύντρια 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης
Διάρκεια: 24 Ιουνίου – 30 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, λιμάνι)
– Άλλες δράσεις
Love Difference Table / Michelangelo Pistoletto
Το εμβληματικό έργο «μανιφέστο» του Michelangelo Pistoletto θα αποτελέσει το χώρο γύρω από τον οποίο θα πραγματοποιηθούν όλες οι θεωρητικές δράσεις της διοργάνωσης και θα χρησιμεύσει ως ο καθρέπτης των εκδηλώσεων αλλά και των ζυμώσεων και αποτελεσμάτων του τριμερούς προγράμματος της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με θέμα τη Μεσόγειο και γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις – Make it New».
Επιμέλεια: Κατερίνα Κοσκινά, Ιστορικός Τέχνης-Διευθύντρια 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης
Διάρκεια: 23 Ιουνίου – 30 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Περίπτερο 6, εντός ΔΕΘ
4ο Φεστιβάλ Περφόρμανς Θεσσαλονίκης
11 περφόρμανς από Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, δύο αφιερώματα και εκθέσεις, video performances, workshop, ημερίδα και συναυλία έναρξης.
Καλλιτέχνες / Συμμετοχές: Γιώργος Μπακαλός (workshop, GR), Márcio Carvalho (PT), Harry Elektron & Rosita (συναυλία, GR), Victoria Gray (UK), Λήδα Παπακωνσταντίνου (αφιέρωμα-GR), Jonas Kocher – Δάφνη Στεφάνου – Janosch Perler- Ruedy Schwyn (CH/GR), Mischa Kuball (DE), Carlos Martiel (CU), Μέντη Μέγα (GR), Rhiannon Morgan (GR/UK), Surabhi Saraf (IN/USA), SUKA OFF (PL), Ulay (αφιέρωμα & περφόρμανς, DE), Cyprus International Performance Art Festival (CY), Videoplay (AR)
Επιμέλεια – Συντονισμός: Ειρήνη Παπακωνσταντίνου, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελήτρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Διάρκεια: 29 Ιουνίου – 9 Ιουλίου
Χώρος: σε διάφορους, ανοιχτούς και κλειστούς χώρους στην πόλη
5ο Εργαστήριο Νέων Καλλιτεχνών: Romance
Μια «άλλη» ανάγνωση του κεντρικού concept και κύριου θεωρητικού υπόβαθρου της φετινής διοργάνωσης, που βασίζεται στα «Γράμματα από τη Φυλακή» του Αντόνιο Γκράμσι.
Καλλιτέχνες: Αντιγόνη Θεοδώρου (GR), Άκης Καράνος (GR), Μαρία Κριαρά (GR), Ηλίας Μαμαλιόγκας (GR), Ιλάν Μανουάχ (GR), Βιργινία Μαστρογιαννάκη (GR), Nicolas Paradiselo (GR), Σοφία Τολίκα (GR), Original Replica (GR), Nouriddin Rasulov (UZ)
Επιμέλεια – Συντονισμός: Αρετή Λεοπούλου, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελήτρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Επικεφαλής & Εμψυχωτής: Σπύρος Στάβερης, Φωτογράφος
Διάρκεια: 10 – 30 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Γενί Τζαμί
Συμπόσιο
Το φετινό συμπόσιο θα επιχειρήσει μια καταγραφή των πορισμάτων των Biennale και του ρόλου τους στην σημερινή πραγματικότητα της Μεσογείου. Θα συμμετέχουν διευθυντές, επιμελητές και καλλιτέχνες από σχετικές διοργανώσεις γύρω από την Μεσόγειο.
Επιμέλεια – Οργάνωση: Κατερίνα Κοσκινά, Ιστορικός Τέχνης-Διευθύντρια 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, Κατερίνα Μαυρομιχάλη, Τμήμα Έρευνας, Δια βίου μάθησης & Συνεδρίων ΚΜΣΤ
Χρόνος: τέλη Σεπτεμβρίου
Χώρος: Περίπτερο 6, εντός ΔΕΘ
Παράλληλο πρόγραμμα
Όπως κάθε χρόνο, η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης φιλοξενεί στο παράλληλο πρόγραμμά τις εκθέσεις και δράσεις που συμβαίνουν το ίδιο διάστημα στην πόλη. Το φετινό παράλληλο πρόγραμμα έχει ως εξής:
Χρόνης Πεχλιβανίδης – Ένα ταξίδι στον κόσμο του σουφισμού
Διάρκεια: 22 Μαίου – 20 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Αλατζά Ιμαρέτ
«Έφη Σαββίδου: Transplantation»
Διάρκεια: 23 Ιουνίου – 31 Αυγούστου
Χώρος: Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης (Κάζα Μπιάνκα)
Επιμέλεια: Θάλεια Στεφανίδου, Ιστορικός Τέχνης
«Άννη Καλτσίδου: Εικαστικές Διασταυρώσεις στη Ρωμαϊκή Αγορά της Θεσσαλονίκης»
Διάρκεια: 24 Ιουνίου – 16 Αυγούστου
Χώρος: Ρωμαϊκή Αγορά
Επιμέλεια: Μαρία Καγιαδάκη, Ιστορικός Τέχνης-Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης
Διεθνές συμπόσιο: «Ψυχολογία-Τέχνη / 1o Διεθνές Συμπόσιο Θεραπειών μέσω Τέχνης «Ζωή και Tέχνη είναι ένα»
Διάρκεια: 18 Σεπτεμβρίου
Χώρος: Περίπτερο 6, εντός ΔΕΘ
Επιμέλεια: Έλενα Τονικίδη, Εικαστικός- Art Therapist
«Νίκος Παναγιωτόπουλος, Πηνελόπη Πετσίνη: Aufarbeitung: The Wall (2010-14)»
Διάρκεια: τέλη Σεπτεμβρίου
Χώρος: Γκαλερί Ειρμός
Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου, Μελετητής Φωτογραφίας
Δράσεις Σεπτεμβρίου
Ο Σεπτέμβριος, τελευταίος μήνας της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, φέρνει ένα πολυδιάστατο, δυναμικό πρόγραμμα με νέες δράσεις: εκθέσεις, εργαστήριο νέων καλλιτεχνών και έκθεση, δυο συμπόσια αλλά και μία πρωτότυπη, ασπρόμαυρη διαδήλωση στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Ακολουθεί αναλυτικά το πρόγραμμα:
Κεντρικό πρόγραμμα
– Το 5ο Εργαστήριο Νέων Καλλιτεχνών, «Romance», στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος της Μπιενάλε προτείνει μία «άλλη» ανάγνωση του κεντρικού concept της διοργάνωσης, που βασίζεται στα «Γράμματα από τη Φυλακή» του Αντόνιο Γκράμσι. Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τις 10 ως τις 19 Σεπτεμβρίου στο Γενί Τζαμί (Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο) και θα είναι ανοιχτό για το κοινό (10:00-18:00), ενώ από τις 19 ως τις 30 Σεπτεμβρίου, στον ίδιο χώρο, θα φιλοξενηθεί η έκθεση έργων των καλλιτεχνών που θα συμμετάσχουν.
– Πιο πριν, το Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί το masterclass του εργαστηρίου από τον επικεφαλής του και φωτογράφο Σπύρο Στάβερη, ανοιχτό προς το κοινό (19:00-21:00).
Επιμέλεια-Συντονισμός: Αρετή Λεοπούλου, ιστορικός Τέχνης – επιμελήτρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Αντιγόνη Θεοδώρου, Άκης Καράνος, Μαρία Κριαρά, Ηλίας Μαμαλιόγκας, Ιλάν Μανουάχ, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Nicolas Paradiselo, Σοφία Τολίκα, Original Replica, Nouriddin Rasulov
– Την Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου, με αφορμή την έκθεση «Ο Καζιμίρ Μαλέβιτς και οι μαθητές του. 100 χρόνια από το Μαύρο Τετράγωνο. Έργα Ρωσικής Πρωτοπορίας από τη συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ», που διοργανώνεται από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο της 5ης Μπιενάλε στη Μονή Λαζαριστών, ο διάσημος γερμανός καλλιτέχνης Mischa Kuball πραγματοποιεί την περφόρμανς “Public Square”. Το κοινό συμμετέχει σε μια διαδήλωση, μια πολιτική πράξη με επίκεντρο το αριστούργημα του Μαλέβιτς: μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων ντυμένη στα μαύρα και τα άσπρα θα σχηματίσει ένα μαύρο τετράγωνο σε λευκό πλαίσιο και θα παρελάσει στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Για δηλώσεις συμμετοχής στα [email protected] & τηλέφωνο: +302310 589208
– Την Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί το συμπόσιο της Μπιενάλε με θέμα «Ο ρόλος των Μπιενάλε στη Μεσόγειο σήμερα» (Περίπτερο 6, εντός ΔΕΘ – HELEXPO), με ανοιχτή συμμετοχή για το κοινό. Στόχος είναι να γίνει μία καταγραφή των πορισμάτων των Μπιενάλε και του ρόλου τους στη σημερινή πραγματικότητα της Μεσογείου. Θα συμμετάσχουν διευθυντές, επιμελητές και καλλιτέχνες από σχετικές διοργανώσεις γύρω από την Μεσόγειο.
Μέρος του συμποσίου θα διεξαχθεί επίσης γύρω από το εμβληματικό έργο-τραπέζι του «μανιφέστο» του Michelangelo Pistoletto “Love Difference”, που φιλοξενείται στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε, καθώς αυτό θα αποτελεί τον καθρέπτη των ζυμώσεων και των αποτελεσμάτων του τριμερούς προγράμματος της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με θέμα τη Μεσόγειο και γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις – Make it New».
Έως τις 30 Σεπτεμβρίου
Περίπτερο 6 (Λεωφ. Στρατού & 3ης Σεπτεμβρίου, εντός ΔΕΘ-HELEXPO)
Επιμέλεια: Κατερίνα Κοσκινά, Ιστορικός Τέχνης-Διευθύντρια 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης
Συντονισμός: Κατερίνα Μαυρομιχάλη, Τμήμα Έρευνας, Δια βίου μάθησης & Συνεδρίων ΚΜΣΤ.
Ομιλητές: Paolo Colombo, Marieke van Hal, Beral Madra, Gabriela Salgado, Alya Sebti, Κατερίνα Κοσκινά, Μαρία Τσαντσάνογλου, Συραγώ Τσιάρα
Ως το τέλος του Σεπτεμβρίου θα συνεχίσουν να λειτουργούν οι εκθέσεις του κεντρικού και παράλληλου προγράμματος της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.