Στη φετινή διοργάνωση της Thessaloniki PhotoBiennale 2018, την κεντρική έκθεση με τίτλο Capitalist Realism επιμελείται η Πηνελόπη Πετσίνη με βοηθό επιμελητή τον Φώτη Μηλιώνη. Διαρθρωμένη σε δύο μεγάλες ενότητες που φιλοξενούνται στους χώρους του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, η έκθεση επιχειρεί να αναδείξει ζητήματα που συντελούν στη δημιουργία ή στην επιδείνωση των οικονομικών κρίσεων στο διεθνές περιβάλλον, σε σύγχρονο και ιστορικό ορίζοντα.
Η έκθεση Capitalist Realism εμπνέεται υπό την ευρεία έννοια από τον όρο που εισήγαγε ο Μark Fisher στο ομώνυμο βιβλίο του. Αν ο μεταμοντερνισμός αποτέλεσε την πολιτισμική λογική του ύστερου καπιταλισμού, όπως ισχυρίστηκε ο Frederic Jameson, ο καπιταλιστικός ρεαλισμός αποτελεί σήμερα την πολιτισμική λογική του δόγματος TINA (There Is No Alternative) –την αυτοεκπληρούμενη προφητεία της Μάργκαρετ Θάτσερ ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική», που αποδείχτηκε το πιο περιληπτικό σλόγκαν για το σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Ζώντας σε ένα ατελείωτο «αιώνιο τώρα», δεν φαίνεται πλέον να μπορούμε να φανταστούμε ένα μέλλον που μπορεί να είναι διαφορετικό από το παρόν. Όπως λέει ο ίδιος ο Fisher, «είναι ευκολότερο να φανταστεί κανείς το τέλος του κόσμου παρά το τέλος του καπιταλισμού».
Συντελεσμένο Μέλλον
Στην πρώτη ενότητα, η έκθεση εστιάζει στην περίοδο μετά το 1989, μετά δηλαδή την κατάρρευση του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού και τις καπιταλιστικές τραπεζικές κρίσεις που ακολούθησαν οι οποίες ενίσχυσαν το σύστημα αντί να το υπονομεύσουν. Σε γενικές γραμμές καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο ο καπιταλισμός έχει έκτοτε αυτοπαρουσιαστεί με επιτυχία ως το μόνο ρεαλιστικό πολιτικοοικονομικό σύστημα, ακόμη και στην πιο ανελέητα αρπακτική του εκδοχή: την πρόσφατη οικονομική κρίση στη Νότια Ευρώπη. Περιλαμβάνει εργασίες που πραγματεύονται τις εσωτερικές αντιθέσεις του συστήματος, όπως αστική και εργατική τάξη, φτώχεια και πλούτος, ανάπτυξη και κρίση, βιομηχανική ανάπτυξη και οικολογική καταστροφή.
Παρελθόν Διαρκείας
Το δεύτερο μέρος της έκθεσης προσεγγίζει το καπιταλιστικό σύστημα με όρους ιστορικούς, καταγράφοντας ή ανακαλώντας αυταρχικά καθεστώτα του παρελθόντος, και δίνοντας έμφαση σε αντιθέσεις όπως αυτές μεταξύ κέντρου/περιφέρειας, αποικιοκρατών/αποικιοκρατούμενων και ούτω καθεξής. τα έργα εδώ χρησιμοποιούν το σχήμα της εξάρτησης για να αντιμετωπίσουν το σύστημα, πολλά από αυτά μέσα από την πραγμάτευση της έννοιας του αρχειακού και της σύνδεσής τους με τη δημόσια ιστορία και μνήμη.