Για το τέλος του “Game of Thrones”: Οι Σκιές στον Τοίχο

Game Of Thrones

Σκοτεινιά και ξεβόλεμα. Έτσι, ναι.

Θα ασχοληθώ ξανά μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα με το “Game of Thrones“, αλλά τουλάχιστον για τελευταία εκ των πραγμάτων φορά (αν και καιροφυλακτούν σίκουελ, πρίκουελ, σπιν οφς κι όλα αυτά). Εν πάση περιπτώσει με το τέλος της σειράς ασχολείται ο μισός πλανήτης, οπότε ας φύγουμε από την απολογία κι ας πάμε στην προειδοποίηση: ακολουθεί ένα κείμενο με σπόιλερ, οπότε SPOILER ALERT – SPOILER ALERT – SPOILER ALERT. Συνεχίζετε άρα με δική σας ευθύνη.

Πριν λίγες εβδομάδες, στα μισά του τελευταίου κύκλου μουρμούρησα πολύ, γράφοντας μεταξύ άλλων ότι το “Game of Thrones” «είναι σαν να μην άντεξε να κουβαλήσει το βάρος του μύθου του και στα τελειώματα να αλλάζει χαρακτήρα, ήθος και ύφος προσέγγισης» κι ότι «σε αφήνει εν τέλει με την επίγευση του εξαπατημένου: σαν να χτιζόταν τόσα χρόνια ένα παλάτι στην άμμο». Με μεγάλη μου χαρά ανακαλώ. Όχι ότι ο τελευταίος κύκλος δεν έχει τεράστια θέματα, όχι ότι δεν σπατάλησε επεισόδια, όχι ότι δεν αναλώθηκε σε ευκολίες κι απιθανότητες, όχι ότι δεν αφήνει μεγάλα κενά κι ανακολουθίες. Αλλά τελικά δεν πούλησε την ψυχή του, τελικά δεν επέλεξε λύσεις που θα ενθουσίαζαν τους φανς, τελικά επέλεξε αντιδημοφιλή μονοπάτια. Πράγματι οι Mπένιοφ και Γουάις με εξαπάτησαν, αλλά με την καλή έννοια: όσο κι αν έμοιαζε πως είχαν υιοθετήσει μια ξεδοντιασμένη οπτική, είχαν τελικά στο μυαλό τους μια κατάληξη των πραγμάτων πολύ σκοτεινή και αρκούντως ξεβολευτική.

Χτίζεται λοιπόν επί οκτώ σεζόν η φοβερή και τρομερή απειλή του στρατού των νεκρών. Το να ξεμπερδεύεις μαζί τους στα μισά του τελευταίου κύκλου έμοιαζε και όντως ήταν κατασκευαστικά και δραματουργικά σόλοικο. Όλο αυτό το χτίσιμο προς τι, αν δεν ήταν οι νεκροί η υπέρτατη απειλή; Και αφού ξεμπερδέψαμε με τη μεγάλη αυτή μάχη, με τη μητέρα όλων των μαχών, πώς θα ξαναπαραμυθιαστούμε ως θεατές με τη μάχη των εναπομείναντων ζωντανών; Πώς και επίσης γιατί; Γιατί να ξαναμπούμε τώρα στην ίντριγκα για το ποιος θα κάτσει στο σιδερένιο θρόνο; Φύγαμε απ’ τα μεγάλα και τα εμπνευστικά για να επιστρέψουμε στα μικροπολιτικά; Μύριζε αντικλιμάκωση φουλ. Και το τέταρτο επεισόδιο ήρθε μάλλον να την επιτείνει. Και να που στο πέμπτο ετοιμαζόμαστε ξανά μανά για πόλεμο και μάχη. Άντε να το δούμε κι αυτό, ο ξενερωμένος το περαιτέρω ξενέρωμα δεν το φοβάται.

Και τότε γυρνάνε όλα τούμπα. Και όσο κι αν μπορώ να καταλάβω -και σε έναν βαθμό να συμμεριστώ- τις ενστάσεις για το ότι ήταν απότομη η μεταστροφή της Ντενέρις, από την άλλη αν δεν ήταν και κάπως απότομη, αν την βλέπαμε να έρχεται με μαθηματική ακρίβεια, αν προλάβαινε να γίνει στο μυαλό μας κακή, θα χανόταν όλο το στοιχείο του σοκ, θα αλλοιωνόταν ο τρόπος πρόσληψης της ισοπέδωσης του Κing’s Landing. Θα ήταν μεγάλο λάθος να θεωρήσουμε αυτή την ανατροπή δευτερεύουσας σημασίας. Αποσβολωμένος ο πλανήτης των θεατών όχι απλά παρακολουθεί τη μεγαλύτερη, κτηνωδέστερη και πλέον αδικαιολόγητη σφαγή αμάχων, αλλά βρίσκεται στην εξαιρετικά αμήχανη θέση να παρακολουθεί να την πραγματοποιεί μια ηρωίδα που μέχρι τώρα αγαπούσε.

 

Aπό ηρωικούς πολέμους περάσαμε σε μια απεικόνιση φρικιαστική. Η μεγάλη και ευγενική μάχη δόθηκε στο Winterfell, τώρα στο Κing’s Landing είναι η ώρα του ολοκαυτώματος. Υποστηρίζατε τόσα χρόνια μια εγκληματία πολέμου; Σας είχαν φανεί ωραίοι οι δράκοι; Δείτε τι μπορεί να κάνει ένας μόνος του. Χορτάσατε ηρωισμούς; Χορτάσατε μαγικά της Μελισσάνδρης και ειδικά σπαθιά που σκοτώνουν τον Νight King και μαζί όλον τον στρατό του; Χορτάσατε τον πόλεμο ως θεαματάρα; Ιδού τώρα ένας άλλου είδους πόλεμος, ο πόλεμος ως πραγματικότητα. Ιδού ένας από ψηλά βομβαρδισμός. Ιδού η από αέρος ισοπέδωση μιας πόλης. Ιδού οι μαζικές εκτελέσεις αμάχων σαν να ήταν μυρμήγκια. Και ποιος διαπράττει αυτή τη θηριωδία; Η Καλίσι σας. Η γουαναμπί βασίλισσα της καρδιάς σας. Πάνω στο παιδάκι της. Που μεγάλωσε στα γόνατά της και στα μάτια σας. Που στεναχωρηθήκατε πολύ όταν σκότωναν τα αδελφάκια του. Που χαρήκατε όταν αυτόν δεν τον έβρισκαν τα βέλη.

Οπότε, όσο αντικλιμάκωση κι αν ήταν να φύγει απ΄τη μέση ο στρατός των νεκρών, η ουσία είναι ότι αν έμενε ως το τέλος στον ορίζοντα, το Game of Thrones θα κατέληγε να είναι μια αφήγηση που το τελικό της πρόσημο θα έδειχνε προς τον ηρωισμό, τον μανιχαϊσμό, όλα όσα μας ενώνουν κατά των κοινών εχθρών, των νεκρών που προσβάλλουν τα ιερά και τα όσια. Προς τιμήν των δημιουργών του φεύγει από εκεί, προς τιμήν των δημιουργών του επιλέγει άλλους δρόμους, προς τιμήν των δημιουργών του αμφισβητεί τα ιερά και τα όσια.

Σημασία δεν έχουν οι νεκροί. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα φρικιαστικότερο. Οι νεκροί δεν είναι παρά μπαμπούλες παραμυθιού. Οι νεκροί είναι μεταφορές του κακού, οι ζωντανοί η κυριολεξία του. Δεν ήταν οι νεκροί ο μεγάλος κακός. Δεν ήταν η Σέρσεϊ ο μεγάλος κακός. Ακόμα κι αν δεν ξεκίνησε έτσι, εκ του αποτελέσματος στην πορεία έγινε η Ντενέρις ο μεγάλος κακός. Μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας δρα φρικιαστικότερα από όλους μαζί τους φρικιαστικούς κακούς που γνωρίσατε όλα αυτά τα χρόνια. Η ξανθιά αγαπημένη Παναγιά σας, η Καλίσι σας, είναι ο μεγάλος κακός. Η κακιά βασίλισσα απέθανε, ζήτω η νέα κακιά βασίλισσα. Το μίσος μας και η επιθυμία μας για τιμωρία για την κακιά βασίλισσα Σέρσεϊ απέθανε, ζήτω το μίσος μας και η επιθυμία μας για τιμωρία για την κακιά βασίλισσα Ντάνι. Κι όταν ο Τζόν Σνόου τη σκοτώνει, λέμε ζήτω – γιούπι – ναι, ζήτω – γιούπι – ναι, για ένα ζευγάρι υπέρ του οποίου ζητωκραυγάζαμε ως χθες, γιατί κάθε αφήγηση είναι κατά βάθος μια χειραγώγηση.

Η Ντενέρις δεν προδίδει κανέναν. Η Ντενέρις μόνο προδίδεται. Η λατρεία για την εξουσία. Η λατρεία για την εξουσία και οι μεσσιανικές ιδέες στο μυαλό. Η μαστούρα της εξουσίας. Η μαστούρα των ιδεών.  Η μεταξύ τους σύνδεση. Η Σέρσεϊ δεν είχε καμία μεγάλη ιδέα να υπηρετήσει. Η Σέρσεϊ ήθελε να κυβερνά χωρίς να θέλει να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Εκτός από τον κυνικό εξουσιαστή υπάρχει ο ανθρωπότυπος του ιδεαλιστή εξουσιαστή. Που θα σκοτώσει μάζες για μια μεγάλη ιδέα. Για μια ιδέα που πιθανόν να είναι όντως ευγενική. Για μια ιδέα που πάντως στο δικό του μυαλό είναι σίγουρα ευγενική. Εκτός απ’ την Ντενέρις κι ο Τζον Σνόου είναι κατεξοχήν ιδεαλιστής. Η δική του ιδέα τον κάνει να σκοτώσει τη βασίλισσά του, τη γυναίκα που τον αγαπά, τη γυναίκα που αγάπησε κι ο ίδιος, τη γυναίκα που πιθανόν εξακολουθεί να αγαπά κι ο ίδιος. Με το δικό του ιδεαλισμό όμως δεν στραβώνουμε. Τον επικροτούμε: σκότωσε την τρελή. Ο Μεσσίας σώζει, ο οσιομάρτυρας μαρτυρά. Η Ντενέρις είναι μεσσιανική φιγούρα, ο Τζον Σνόου οσιομάρτυρας. Αντί να σκοτωθεί για να πάρει πάνω του τις αμαρτίες του κόσμου, θα σκοτώσει αυτήν που αγάπησε.

Ξανά: «Ένας μισθοφόρος βρίσκεται ανάμεσα σε έναν βασιλιά, έναν ιερέα κι έναν πλούσιο. Κάθε ένας από τους τρεις τους του λέει να σκοτώσει τους άλλους δύο. Ποιος θα ζήσει και ποιοι θα πεθάνουν; Η δύναμη κατοικεί στο μυαλό των ανθρώπων, εκεί που οι άνθρωποι νομίζουν ότι βρίσκεται, η δύναμη είναι ένα τρικ, μια σκιά στον τοίχο». Η εξουσία είναι ναρκωτικό. Η εξουσία είναι κυρίως μια ιδέα. Ποιος σε χρίζει σωτήρα. Ποιος σε χρίζει μεσσία. Ο Σαμ θα μιλήσει για εκλογή το λαό. Θα γελάσουν. Είναι νωρίς ακόμα. Ένα βήμα τη φορά. Τώρα θα φύγουν απ’ την κληρονομική διαδοχή και θα αποφασίζουν οι εκπρόσωποι των βασιλείων. Αλλά ακόμη και ο λαός δεν αναιρεί το μεσσιανικό σου προφίλ. Μεσσιανικές φιγούρες και μεσσιανικές αντιλήψεις μπορεί να υπάρχουν και στις δημοκρατίες. Kαι πάντως, εσύ Grey Worm, δεν είσαι ευγενής. Εσένα δεν σου πέφτει λόγος να αποφασίσεις. Ακόμη κι αν έχεις ισχύ και εξουσία, νομίζεις  ότι δεν είναι η θέση σου να αποφασίζεις για βασιλιάδες. Δεν είσαι πια δούλος, αλλά δεν θεωρείς τον εαυτό σου ίσο με ευγενείς. Δεν έχεις τη δύναμη επειδή στο μυαλό σου έχεις μια συγκεκριμένη και μόνο εκφανσή της.

Και τελικά, εκτός από σκιά στο μυαλό του εξουσιαζόμενου, ίσως η εξουσία είναι και σκιά στο μυαλό του εξουσιαστή. Είναι και μια άσκηση κενοδοξίας. Πώς μετριέται ο νικητής στην κούρσα της ζωής; Τι αντιπροσωπεύει τελικά αυτός ο σιδερένιος θρόνος; Τι σημαίνει τελικά να είσαι βασιλιάς; Γιατί είναι τόσο σημαντικό να εξουσιάζεις; Τι σου προσφέρει; Όχι, δεν είναι αυτονόητη η απάντηση. Όχι, τίποτα το αυτονόητο δεν υπάρχει στο ανηλεές κυνήγι της εξουσίας.

You know nothing, Jon Snow. O Tζον δεν θέλει να κυβερνήσει. Μήπως μην ξέροντας τίποτα, ξέρει αυτό που μετράει περισσότερο απ’ όλα; Είναι επιτέλους ελεύθερος ο Τζον Σνόου; Είναι επιτέλους ελεύθερος απ΄το καθήκον ή βγήκε απλά μια βόλτα έξω απ΄τα τείχη με τους παλιόφιλους του να τον φυσήξει κρύος αέρας; Θα επιστρέψει στα τείχη και στη φρουρά; Τι μένει να φρουρήσεις; Θα θυσιάσεις ξανά την ελευθερία σου για να υπάρξει ειρήνη; Πόσο ακόμα θα θυσιάζεσαι; Άσε τον οσιομάρτυρα στην άκρη πια, Τζον. Σκιά στον τοίχο είναι κι αυτή η ιδέα, όπως όλες οι ιδέες. Ζήσε ελεύθερος. Κανείς δεν ζει δύο φορές. Εκτός από σένα.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.