Η νέα παραγωγή της Όπερας της Βαλίτσας είναι η θρυλική Κάρμεν του Ζωρζ Μπιζέ, η οποία θα ταξιδέψει σε 22 πόλεις σε ολόκληρη την Ελλάδα, από τις 29 Ιανουαρίου στο πλαίσιο του προγράμματος «Ταξίδι προς το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος».
Πρόκειται για μια από τις πιο δημοφιλείς όπερες παγκοσμίως αφού καταφέρνει να συγκινεί διαχρονικά το κοινό με τη δύναμη, τη ζωντάνια και την απλότητά της. Η τραγική ιστορία της είναι επίκαιρη, αφού ο έρωτας, το πάθος, η ανάγκη για την ελευθερία είναι δομικά στοιχεία της ανθρώπινης φύσης. Οι μελωδίες του Μπιζέ, οι άριες και τα ντουέτα, σκιαγραφούν τη δραματική ιστορία και τα συναισθήματα των χαρακτήρων.
Η υπόθεση της όπερας αφορά τα παράφορα αισθήματα του δεκανέα Nτον Ζοσέ για την τσιγγάνα Κάρμεν. Η δική της, πιο ελεύθερη άποψη για τον έρωτα, την οδηγεί τελικά στον θάνατο. Η σκηνοθέτρια της όπερας Αγγέλα – Κλεοπάτρα Σαρόγλου έχει μεταφέρει τη δράση του έργου στην Ισπανία του σήμερα μέσα από την αισθητική του σινεμά του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Συμμετέχουν διακεκριμένοι πρωταγωνιστές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Το έργο βασίζεται σε ποιητικό κείμενο των Ανρί Μεγιάκ και Λυντοβίκ Αλεβύ, που στηρίζεται στην σχετική νουβέλα του Προσπέρ Μεριμέ (1845). Η Κάρμεν δόθηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, στην Αίθουσα Φαβάρ από τον θίασο της Κωμικής Όπερας, στις 3 Μαρτίου 1875. Τον κεντρικό ρόλο ερμήνευσε η Σελεστίν Γκαλλί-Μαριέ. Για την καταξίωση της όπερας, σημαντική υπήρξε η παράσταση που δόθηκε στην Βιέννη τον Οκτώβριο του 1875. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρική Σκηνής η Κάρμεν μπήκε την καλλιτεχνική περίοδο 1941/2 με την Κίτσα Δαμασιώτη στον κεντρικό ρόλο, τους Αντώνη Δελένδα και Νίκο Γλυνό ως Ντον Ζοζέ, την Φανή Αϊδαλή ως Μικαέλα και τον Σπύρο Καλογερά ως Εσκαμίγιο. Την παράσταση διηύθυνε ο Αντίοχος Ευαγγελάτος.
Στην παράστασή βλέπουμε δύο κόσμους που έρχονται σε επαφή και τελικά συγκρούονται: η συντηρητική, καθολική Ισπανία της επαρχίας και ιδίως του Νότου από τη μία και η απελευθερωμένη Ισπανία των μεγάλων πόλεων της μετά-Φράνκο εποχής, όπως φαίνεται αποτυπωμένη στις ταινίες του Αλμοδόβαρ. Αφαιρέθηκε συνειδητά από την αφήγηση το τσιγγάνικο στοιχείο, που δημιουργούσε διαφορετικές συνδηλώσεις στην εποχή του και διαφορετικές στη σημερινή, ειδικά όταν καλείται να λειτουργήσει ως αιτιολόγηση της παραβατικότητας της Κάρμεν και των συντρόφων της. Επιλέχθηκε να η Κάρμεν να αποτυπωθεί ως μια σύγχρονη γυναίκα, που προσπαθεί να επιβιώσει δουλεύοντας μέρα-νύχτα. Γνωρίζει τόσο τον κόσμο της ημέρας, όσο κι εκείνον της νύχτας κι αυτό την κάνει έναν άνθρωπο με εμπειρία από τη ζωή, πολύ μεγαλύτερη από εκείνην του μεγαλωμένου σε ένα ασφαλές μικροαστικό περιβάλλον Ντον Ζοζέ. Η Κάρμεν, που δεν αναζητά την οικογένεια και τα παιδιά, γνωρίζει ποιο είναι το κόστος, όταν ακολουθείς τις επιθυμίες σου, αλλά δε θα φανταζόταν ποτέ ότι θα πλήρωνε ένα τόσο ακριβό τίμημα.
Η Όπερα της Βαλίτσας ξεκίνησε το 2011 από την Εθνική Λυρική Σκηνή σαν μια καλλιτεχνική δράση που είχε κύριο σκοπό να συναντήσει και να γοητεύσει ένα νέο κοινό, μυώντας το στον μαγικό κόσμο της όπερας και του λυρικού ρεπερτορίου. Η παραγωγή της Όπερας της Βαλίτσας είναι ευέλικτη και ταξιδεύει σε απρόσμενους χώρους (πνευματικά κέντρα, μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχαιολογικούς χώρους) με τη συνοδεία των Μονωδών της ΕΛΣ, με ένα πιάνο αντί για ορχήστρα και όλα της τα σκηνικά μέσα σε μια βαλίτσα.
Παράλληλα με την Όπερα της Βαλίτσας η ΕΛΣ θα παρουσιάσει εκπαιδευτικές δράσεις στις πόλεις που θα επισκεφθεί, σε συνεργασία με το Future Library.
Εκπαιδευτικές δράσεις
Στο πλαίσιο της τρίτης φάσης του προγράμματος «Ταξίδι προς το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος» που πραγματοποιεί σε συνεργασία με τo Future Library, η Εθνική Λυρική Σκηνή, εκτός από την παρουσίαση της παράστασης της Όπερας της Βαλίτσας με την Κάρμεν του Ζωρζ Μπιζέ, θα προσφέρει στους νέους των πόλεων που θα επισκεφθεί, δύο εκπαιδευτικές δράσεις.
Έτσι, σε 12 πόλεις της περιφέρειας θα πραγματοποιηθεί ένα διήμερο σεμινάριο λυρικής τέχνης από έμπειρους συνεργάτες της ΕΛΣ, ως πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός δικτύου εκπαίδευσης στη λυρική τέχνη. Επιπλέον, σε καθεμία από τις 23 πόλεις (Λαμία, Ναύπακτος, Λάρισα, Βόλος, Κόρινθος, Τρίπολη, Καλαμάτα, Σπάρτη, Κέρκυρα, Ιωάννινα, Kόνιτσα, Γρεβενά, Βέροια, Καστοριά, Αλεξανδρούπολη, Δράμα, Θεσσαλονίκη, Χανιά, Ηράκλειο, Άγ. Νικόλαος, Αγρίνιο, Πρέβεζα, Λειβαδιά) που θα επισκεφθεί η ΕΛΣ στο πλαίσιο του προγράμματος, θα πραγματοποιηθεί επίσκεψη σε σχολείο, κατά την οποία οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία μιας πρώτης γνωριμίας με τον κόσμο της όπερας. Αναλυτικότερα:
– Σεμινάριο λυρικής τέχνης
Το διήμερο σεμινάριο που προσφέρεται δωρεάν σε δώδεκα από τις πόλεις που θα επισκεφθεί το πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους και νέες από 16 έως 32 ετών, που επιθυμούν να ασχοληθούν με το κλασικό τραγούδι και την όπερα. Στο σεμινάριο θα διδαχθούν οι βασικές αρχές φωνητικής τεχνικής και οι βασικές αρχές σκηνικής αγωγής, από έμπειρους συνεργάτες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με στόχο την ανίχνευση, την ενθάρρυνση και την ανάδειξη νέων καλλιτεχνών που ζουν στην ελληνική περιφέρεια και επιθυμούν να ασχοληθούν με το λυρικό τραγούδι.
– Επίσκεψη σε σχολεία
Σε καθεμία από τις πόλεις όπου υλοποιείται το πρόγραμμα, ένας μονωδός της ΕΛΣ με συνοδεία πιάνου, θα παρουσιάσει στους μαθητές μια ωριαία εισαγωγή στην τέχνη της όπερας. Στόχος του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι να βοηθήσει να ανατραπούν τα στερεότυπα για την όπερα και να αντικατασταθούν από μια γνήσια επιθυμία για περαιτέρω γνωριμία με τη λυρική τέχνη, μέσω της παρουσίασης στην πράξη στους μαθητές, των απεριόριστων δυνατοτήτων που προκύπτουν από τη συνάντηση μουσικής και θεάτρου.
