Η επετειακή έκθεση με τίτλο «Τρέξε επάνω εις τα κύματα της φοβεράς θαλάσσης. 1821. Ο Αγώνας στη θάλασσα», που συνδιοργανώνουν το Ίδρυμα Ευγενίδου και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 1821-2021», ανοίγει τις πύλες της στο κοινό την Τετάρτη 9 Ιουνίου 2021.
Η έκθεση παρουσιάζει μέσα από 125 αρχειακά τεκμήρια και μουσειακά κειμήλια (πολλά από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά), την ελληνική Ιστορία που είναι συνυφασμένη με τη θάλασσα, την εποποιία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, παράλληλα με την πολεμική μαεστρία και την ικανότητα των Ελλήνων στο θαλάσσιο εμπόριο.
Τα αρχειακά τεκμήρια πλαισιώνονται από καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές και τρισδιάστατα μοντέλα πολεμικών πλοίων που έλαβαν μέρος στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, τα οποία κατασκευάστηκαν στο πλαίσιο του Έργου ΝΑΥΣ με συντονιστή το Ίδρυμα Ευγενίδου και επιστημονικό υπεύθυνο τη Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Επίσης, ψηφιακές και εικονικές εφαρμογές δημιούργησε το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΙΠΤΗΛ) μέσω του Έργου ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ-1821.
Λίγα λόγια για την έκθεση
Με το ξέσπασμα της Επανάστασης σπουδαίοι καραβοκύρηδες, θαλασσινοί πολεμιστές, οι Έλληνες ναυτικοί προσφέρουν τον στόλο και τα χρήματά τους συνδέοντας τον εμπορικό πλούτο και την ναυτική ισχύ με τον Αγώνα για την Ανεξαρτησία. Επιχειρείται η ένταξη των προσώπων, των πρωταγωνιστών του Ναυτικού Αγώνα του 1821, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο συνθηκών και σχέσεων που καθοδηγεί τις επιλογές και τις πράξεις τους.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε έξι ενότητες και παρουσιάζει χρονολογικά και θεματικά την ελληνική Ναυτιλία πριν και κατά το ξέσπασμα της Επανάστασης, το θεσμικό περιβάλλον της ναυσιπλοΐας, τις σημαντικότερες πολεμικές επιχειρήσεις, τον ελληνικό στόλο (πολεμικό και εμπορικό), τις καταδρομικές επιχειρήσεις, την πειρατεία και το Θαλάσσιο Δικαστήριο αλλά και τις εμβληματικές προσωπικότητες του Ναυτικού Αγώνα.
Από τα τρία μικρά νησιά, τους «θαυμασίους σκοπέλους» του Κάλβου, αναδείχθηκαν τα λαμπρά εκείνα καράβια των Καπεταναίων και οι εκλεκτοί ναύτες που εμπνέουν μέχρι σήμερα με την τόλμη των θριάμβων τους στις ελληνικές θάλασσες. Υλικό για την έκθεση παραχωρήθηκε από το Archivio di Stato της Νάπολης αλλά και από την ιδιωτική συλλογή των Δημήτρη και Ανδρονίκης Κωστοπούλου. Τα μουσειακά κειμήλια της έκθεσης προέρχονται από τα ΓΑΚ-Ύδρας.
Την επιστημονική ευθύνη της έκθεσης έχει ο Πρόεδρος των Γενικών Αρχείων του Κράτους και καθηγητής Ιστορίας Νίκος Καραπιδάκης. Το σενάριο και την συγγραφή των κειμένων επιμελήθηκε η επιστημονική σύμβουλος της έκθεσης, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Τ.Ε.) και καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας, Τζελίνα Χαρλαύτη. Την εποπτεία υλοποίησης της έκθεσης είχαν οι Αμαλία Παππά (Aναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια, Γ.Α.Κ.) και Νίκος Θωμαΐδης (Υπεύθυνος Συνεδρίων Ι.Ε.).
Η αρχιτεκτονική μελέτη και κατασκευή πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία “Architectonofilia” και η δημιουργία της μουσικής σύνθεσης «Θάνατός δε επικυριαρχίαν απώλεσεν» που πλαισιώνει την έκθεση, ανήκει στον συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής Δημήτρη Πετσετάκη (Μέλος του ΣΕΣΗΜ).
