Ο Φώντας και ο Κόλιας. Όλη η Ελλάδα στο καφενείο, μπροστά σε ένα τάβλι. Ίσως το πιο πολυπαιγμένο και σίγουρα ένα από τα πιο δημοφιλή έργα της ελληνικής δραματουργίας, δεν χρειάζεται συστάσεις. Η δύναμή του είναι ακατάβλητη, καθώς το βλέπουμε κάθε χρόνο στις αθηναϊκές σκηνές. Μέσα από τα δυο πρωταγωνιστικά πρόσωπα, τον πρώην αντιστασιακό και λαχειοπώλη Κόλια και τον χαρακτηριστικό άνθρωπο της πιάτσας Φώντα, ζωντανεύει η μοναδική ατμόσφαιρα της νεοελληνικής πραγματικότητας. Οι άνθρωποι που ονειρεύονται, θέλουν να πιάσουν την καλή και μια Ελλάδα γεμάτη στρεβλώσεις, παρεξηγήσεις και φτώχεια, η μεταπολεμική νεοελληνική πραγματικότητα φωτίζεται προφητικά από τον θεατρικό συγγραφέα Δημήτρη Κεχαΐδη με μοναδικό τρόπο. Γεμάτο χιούμορ και πίκρα, ανάμεσα σε καφέ, τσίπουρο, χαρτιά και τάβλι, οι ήρωες ψευτοκουβεντιάζουν, παθιάζονται, αστειεύονται, καταστρώνουν μια μεγάλη δουλειά, πιάνονται στα χέρια, ονειρεύονται πάνω από μία παρτίδα τάβλι. Το «Τάβλι», μετά την περιοδεία του με την Πειραματική Σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου στα καφενεία της περιοχής, έρχεται απ’ τις 14 Οκτωβρίου για πρώτη φορά στην Αθήνα, στο καφενείο “Ο Εξαρχειώτης”, σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη, για λίγες μόνο παραστάσεις.
Ζητήσαμε από τη νέα σκηνοθέτρια να μας γράψει για το δικό της ταξίδι στα καφενεία της ελληνικής επαρχίας και το έργο του Δημήτρη Κεχαΐδη.
Tον Μάρτιο του 2019 παρουσιάσαμε σε καφενεία του Αγρινίου το γνωστό έργο του Δημήτρη Κεχαΐδη “Το Τάβλι”, σε συνεργασία με την Πειραματική Σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου. Ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι θα σκηνοθετούσα “Το Τάβλι” του Κεχαΐδη. Με ντροπή παραδέχομαι, ότι είχα πάντοτε μια υποσυνείδητη άρνηση για τα ελληνικά θεατρικά έργα. Επιπλέον, το τάβλι ήταν πολυπαιγμένο και αγαπητό ιδιαίτερα από ερασιτεχνικούς θιάσους, συνδυασμένο λοιπόν στο ανόητο κεφάλι μου με μια πολυπαιγμένη ηθογραφία με λίγο χιούμορ, ασφαλείς καθημερινές συμπεριφορές που σε κάνουν να αναπολείς την «παλιά, ωραία Αθήνα». Και όλο αυτό με έκανε να βαριέμαι αφόρητα.
Γιατί λοιπόν το τάβλι; Η πρόταση στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ξεκίνησε από την ανάγκη να κάνουμε κάτι στην πόλη του Αγρινίου, στα καφενεία του που κρατούν μια πολύ δυνατή θέση στην πόλη, που αποτελούν ιδιαιτερότητα της φυσιογνωμίας αυτής της πόλης, που εμπεριέχουν παθογένειες και όνειρα, καθημερινούς ανθρώπους, κουρασμένους, ποιητές και θηρία, θηρία που ονειρεύονται, λύκους που αλυχτούν. Σε μια πόλη με πολύ υψηλό ποσοστό αλκοολισμού, είναι ολοφάνερη η ανάγκη των ανθρώπων να ξεφύγουν για κάπου καλύτερα, να φτιαχτούν, να καταφέρουν κάτι στη ζωή, κάτι καλύτερο, να δικαιωθούν. Και έτσι περνάμε στην υπόθεση του Ταβλιού. Ο Φώντας και ο Κόλιας, δυο κουνιαδάκια από το Θησείο, λαϊκοί τύποι, παίζουν μια παρτίδα τάβλι και καταστρώνουν ένα σχέδιο για να πιάσουν την καλή και να γίνουν μεγάλοι! Να τον σπάσουν τον κλοιό και να βγουν απ’ έξω. Ταξικό κλοιό; Γεωγραφικό; Το προκαθορισμένο της μοίρας τους; Της κοινωνικής τους τάξης; Της καταγωγής τους; Του εαυτού τους τον κλοιό; Το πεπερασμένο της ζωής; «Θα το σπάσω το τσόφλι», λέει ο Φώντας «και θα βγω απ’ έξω»! Το σχέδιο τους είναι ουτοπικό, ανεδαφικό, απαράδεκτα εξωφρενικό. Όπως όλα τα μεγάλα σχέδια. Και το πιστεύουν. Ή θέλουν να το πιστέψουν. για να αισθανθούν την ανάταση που τους βγάζει έξω από τη μιζέρια του μέσου όρου. Έξω από την ηττοπάθεια και την παραδοχή ότι η ζωή θα είναι πάντα αυτή. Πάντα τέτοια. Μέσα τους βράζει το αίμα, γίνονται θηρία. Θηρία που ονειρεύονται. Οι δύο τύποι έχουν πολλά αρνητικά στοιχεία, είναι φαλλοκράτες, απατεώνες, ρατσιστές, αδύναμοι που καμώνονται τους καμπόσους, όμως εκεί μέσα υπάρχει και κάτι ανθρώπινο. Κάτι που συγκινεί. Πρόκειται για ένα έργο αριστούργημα, ένα διαμάντι. Αυτό που εγώ προσπάθησα, είναι να βρω παρέα με τους ηθοποιούς την κατάσταση των σωμάτων την ώρα που ξεστομίζουν τα λόγια τα γραμμένα. Κουρδίσαμε το έργο σε υψηλές θερμοκρασίες, σε σώματα που είναι έτοιμα να εκραγούν και αυτό έσπρωξε την ηθογραφία σε μια άλλη περιοχή. Ανάμεσα στον κόσμο του καφενείου ο Φώντας και ο Κόλιας ξετυλίγουν την ιστορία σε απόσταση αναπνοής από τους θεατές.
Η εμπειρία μας από την περιοδεία στα καφενεία του Αγρινίου ήταν από τις πιο όμορφες, δυνατές και αληθινές εμπειρίες της ζωής μας. Από το τίποτα, να κάνεις θέατρο. Χωρίς φως, χωρίς σκηνικό και κυρίως χωρίς την ασφάλεια που σου προσφέρει το σκοτάδι της πλατείας, η σύμβαση του θεατρικού χώρου. Παίξαμε σε καφενεία πολύ παλιά, σε πολύ καινούρια, σε συνεργατικά νεανικά, σε «φρέσκα» εναλλακτικά, σε καφενεία που πολλοί θεατές ήταν πιωμένοι, στα στέκια αλκοολικών. Κάθε φορά ήταν κάτι άλλο. Αυτή η επικινδυνότητα: να παίζεις στην έδρα άλλου, σε ανθρώπους πολλοί από τους οποίους δεν είχαν ξαναδεί θέατρο, σε θεατές «αγενείς», που δεν σου χαρίζονταν, που αισθανόσουν ότι μπορούσε ανά πάσα στιγμή κάποιος να σηκωθεί και να φωνάξει, και όλοι αυτοί να τραβάνε βίντεο την παράσταση, να μουρμουρίζουν μαζί, να γελάνε μαζί άγρια, να σιωπούν μαζί. Μια καταπληκτική εμπειρία που τοποθετεί το θέατρο στην ατόφια, αρχική του μορφή, στο λαϊκό δρώμενο, το μπουλούκι.
Οφείλω να παραδεχτώ, ότι η πρόταση στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. έγινε από τον Αγρινιώτη Θοδωρή Σκυφτούλη, ηθοποιό της παράστασης, λίγο καιρό αφού είχε χάσει από αλκοόλ τον θείο του σε καφενείο του Αγρινίου και ότι την πρόταση δέχτηκε ο Νίκος Καραγεώργος, ο οποίος υποστήριξε το πρότζεκτ από την αρχή μέχρι το τέλος. Η παράσταση παίχτηκε με ελεύθερη είσοδο για να λειτουργήσει το καφενείο ως κοινωνικός χώρος και όχι ως θέατρο, παρ’ όλη τη δύσκολη οικονομική κατάσταση που όλοι γνωρίζουμε. Και έτσι με λίγη πίστη και πείσμα, ζήσαμε έναν Μάρτιο γιορτή! Αυτή, λοιπόν, την εμπειρία, τη συνοχή που φέρνει το θέατρο, το θέατρο ως κοινωνικό γεγονός, αυτό θέλαμε να φέρουμε και στην Αθήνα. Γιατί αν το καλοσκεφτούμε όλοι μας είμαστε θεριά που ονειρεύονται, άλλοι πιο άγρια, άλλοι πιο ήμερα. Δυστυχώς δεν υπήρξε θεσμός που να μας αγκαλιάσει και να μας χρηματοδοτήσει, προκειμένου να μην βάλουμε εισιτήριο σε καφενείο και έτσι πήραμε την απόφαση να κάνουμε την παράσταση με ελεύθερη συνεισφορά. Είναι μια πολύ συνειδητή κίνηση, για να λειτουργήσει η παράσταση ως γεγονός. Είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτήν την εμπειρία, αυτήν την άγρια συγκινητική παράσταση που φτιάξαμε με τον Ντίνο και τον Θοδωρή. Ας αρχίσει και πάλι η γιορτή!
